برد ماشین لباسشویی یکی از مهم‌ترین قطعات این دستگاه است که نقش اصلی در مدیریت عملکرد ماشین دارد. اگر قصد دارید وارد حوزه آموزش برد ماشین لباسشویی شوید یا به‌صورت تخصصی در زمینه تعمیر برد لباسشویی فعالیت کنید، این مقاله شروع خوبی برای شماست. در ادامه، با 7 نکته کلیدی درباره این قطعه آشنا می‌شوید.
1. برد ماشین لباسشویی چیست؟
برد ماشین لباسشویی یک برد الکترونیکی مرکزی است که عملکرد دستگاه را کنترل می‌کند. این برد، فرمان‌هایی مثل روشن و خاموش شدن موتور، باز و بسته شدن شیر آب، و چرخش دیگ را صادر می‌کند. برد لباسشویی را می‌توان مغز متفکر دستگاه دانست.
طبق جلسه قبلی، برد الکترونیکی یک سسله مراتب یا ترتیبی را برای روشن و خاموش شدن المان ها رعایت می‌کند که با رعایت کردن این ترتیب‌ها که همان سیکل ماشین لباسشویی نام دارد، کار شستشوی لباس بصورت منظم انجام می‌شود.
برد ماشین لباسشویی به ترتیب این کارهارا انجام میدهد:
- چک کردن سنسور ها
- ایجاد رابط کاربری برای ارتباط با کاربر و گرفتن برنامه از کاربر
- روشن کردن میکروسوئیچ
- روشن کردن شیر برقی
- گزارشگیری از سنسور هیدواستات
- گرم کردن آب توسط المنت
- گزارشگیری از سنسور دمای آب
- به چرخش درآوردن موتور
- روشن کردن پمپ تخلیه برای تخلیه آب کثیف
بصورت کلی برد ماشین لباسشویی وظیفه‌ی کنترل هرکدام از اجزا را برعهده دارد و نسبت به اطلاعات دریافتی از سنسورها میتواند عملکردهای مختلف را انجام دهد.
خرابی های شایع برد ماشین لباسشویی
سوختن ترایاک (Triac):
معمولاً باعث عملکرد نامنظم موتور یا پمپ تخلیه میشه.
خرابی رله‌ها:
باعث عدم ارسال فرمان به قطعاتی مثل شیر برقی، المنت یا موتور میشه.
نشتی یا ترکیدن خازن‌ها:
باعث بوی سوختگی، نوسان در عملکرد یا روشن نشدن دستگاه میشه.
قطع شدن مسیرهای مسی (Track قطع شده):
معمولاً به‌خاطر نوسان برق یا زنگ‌زدگی، باعث عدم ارتباط بین قطعات برد میشه.
خرابی آی‌سی اصلی (میکروکنترلر):
باعث هنگ کردن، کار نکردن کامل دستگاه یا روشن نشدن پنل میشه.
آسیب دیدن مقاومت‌های فیوزی یا NTC:
موجب عدم شناسایی دما، یا قطع برق ورودی به بخش خاصی از برد میشه.
سوختن دیودها یا پل دیود ورودی:
باعث روشن نشدن کامل برد یا نوسان ولتاژ در مدار میشه.
برنامه‌پریدگی یا ارور نرم‌افزاری:
در بردهای دیجیتال باعث نمایش ارورهای کددار و توقف کار میشه.
زنگ‌زدگی برد بر اثر رطوبت:
به‌ویژه در محیط‌های مرطوب یا نشت آب داخل دستگاه، یکی از دلایل خرابی تدریجی برده.
لحیم سرد یا قطعی اتصالات:
گاهی با ضربه زدن یا لرزش، ارتباط بین پایه قطعه و برد قطع یا ضعیف میشه و عملکرد دستگاه مختل میشه.
نگران اصطلاحات نامفهوم نباشید
طی این دوره رایگان تعمیر تخصصی برد ماشین لباسشویی شما کامل تمامی اصطلاحات تخصصی را یاد خواهید گرفت یا متخصص تر خواهید شد.
2. انواع برد ماشین‌های لباسشویی
بردها معمولاً در دو نوع تولید میشوند:
تایمر: طراحی ساده‌تر و مناسب برای ماشین‌های قدیمی
برد دیجیتال: پیشرفته‌تر، حساس‌تر و قابل برنامه‌ریزی
شناخت نوع برد، پیش‌نیاز مهمی در عیب یابی برد ماشین لباسشویی به‌شمار می‌رود.
امروزه تمامی ماشین‌های لباسشویی با بردهای دیجیتال سروکار دارند، داخل دوره‌ی رایگان تعمیرات برد ماشین لباسشویی محور اصلی آموزش بردهای الکترونیکی دیجیتال ماشین لباسشویی می‌باشد، اما شناخت بردها یا مدل‌های تایمری قدیمی برای یادگیری کامل و اطلاعات تکمیلی در مورد ماشین لباسشویی برای شما عزیزان پیشنهاد می‌شود.
امروزه برد های الکترونیکی ماشین‌های لباسشویی پیشرفته (دیجیتال) خود، در دونوع تولید میشوند:
برد ماشین لباسشویی با موتور یونیورسال چیست؟
برد یونیورسال چیست؟
ماشین لباسشویی‌هایی که از موتور یونیورسال (Universal Motor) استفاده می‌کنن، معمولاً با بردهای ساده‌تر و ارزان‌تر کار می‌کنند. برد الکترونیکی یونیورسال وظیفه داره سرعت و جهت چرخش موتور رو در مراحل مختلف شستشو و خشک‌کن کنترل کند.
موتور یونیورسال چه ویژگی‌ای داره؟
موتور یونیورسال، برخلاف موتورهای اینورتر، با برق AC یا DC کار می‌کنه و ساختار ساده‌تری داره. این موتورها:
- قیمت کمتری دارن
- قدرت بالا ولی کنترل‌پذیری کمتری دارن
- معمولاً با زغال (براش) کار می‌کنن و استهلاک بالاتری دارن
- برای چرخش، نیاز به مدار راه‌انداز خاصی دارن
وظیفه برد در ماشین لباسشویی یونیورسال
برد یونیورسال با استفاده از رله‌ها و ترایاک، برق رو به موتور ارسال می‌کنه و با توجه به برنامه شستشو:
- دور تند (خشک‌کن) یا دور کند (شستشو) رو انتخاب می‌کنه
- جهت چرخش موتور رو در هر لحظه تعیین می‌کنه
- زمان فعال بودن موتور رو تنظیم می‌کنه
این برد معمولاً ساده‌تر از بردهای اینورتر هست و تعمیر و عیب‌یابی اون برای تازه‌کارها راحت‌تره.
اجزای اصلی برد یونیورسال
- ترایاک (برای کنترل جریان AC به موتور)
- رله (برای تعویض جهت چرخش یا کنترل قطعات جانبی)
- برنامه نویسیِ میکروکنترلر ساده برای تایمینگ
- مدار PWM ساده یا فازکات برای کنترل دور
- آی‌سی‌های فرمان و تقویت‌کننده
مزایای برد یونیورسال
- ساختار ساده و قابل فهم‌تر
- هزینه تعمیر پایین‌تر
- مناسب برای آموزش مبتدیان تعمیر برد ماشین لباسشویی
- دسترسی راحت‌تر به قطعات یدکی
- عدم نیاز به سنسورهای پیچیده
معایب برد یونیورسال
- کنترل سرعت محدود و نه‌چندان دقیق
- صدای بیشتر و لرزش بالاتر در حین کار
- استهلاک بالاتر به دلیل استفاده از زغال
- مصرف برق بیشتر نسبت به ماشین‌های اینورتری
- حساسیت کمتر نسبت به نوع پارچه یا وزن لباس
نتیجه‌گیری
برد یونیورسال ماشین لباسشویی یکی از رایج‌ترین بردهای مورد استفاده در مدل‌های میان‌رده و قدیمی‌تر است. این برد با وجود ساختار ساده، همچنان نقش حیاتی در عملکرد دستگاه دارد. برای کسانی که به‌دنبال شروع یادگیری تعمیرات تخصصی برد هستند، این نوع برد گزینه‌ای مناسب برای شروع است.
برد ماشین لباسشویی با موتور اینورتری (دایرکت درایو) چیست؟
برد اینورتری چیست؟
برد اینورتری یا Inverter Board نوعی برد الکترونیکی پیشرفته در ماشین‌های لباسشویی امروزی است که وظیفه دارد سرعت و توان موتور را به‌صورت دقیق و هوشمند کنترل کند. تفاوت اصلی این نوع برد با بردهای معمولی در این است که به‌جای کنترل ساده روشن/خاموش، با تغییر فرکانس و ولتاژ، دور موتور را کنترل‌پذیر و متغیر می‌کند.
عملکرد برد اینورتر چطور است؟
برد اینورتر از طریق مدار خاصی به نام درایور موتور، برق AC ورودی را به DC تبدیل کرده، سپس آن را به فرکانس و ولتاژ دلخواه برای موتور تبدیل می‌کند. این کار باعث می‌شود موتور:
- نرم‌تر راه‌اندازی شود
- در سرعت‌های مختلف بچرخد
- مصرف انرژی کاهش پیدا کند
- عمر مفیدش افزایش یابد
در نتیجه، لباسشویی‌های اینورتری عملکرد دقیق‌تر، صدای کمتر و مصرف برق کمتری دارند.
اجزای اصلی برد اینورتری
بردهای اینورتری دارای قطعات خاص و نسبتاً پیچیده‌تری هستند. از جمله:
- IGBT، ماسفت‌ها، ماژول IPM (برای سوییچینگ قدرت)
- درایور موتور BLDC یا سنسوردار
- پل دیود و خازن‌های بزرگ برای اصلاح برق
- میکروکنترلر مخصوص کنترل فرکانس و ولتاژ
- سنسورهای جریان یا ولتاژ خروجی
مزایای استفاده از برد اینورتری
- صرفه‌جویی در مصرف برق تا ۳۰٪ یا بیشتر
- کاهش استهلاک و افزایش طول عمر موتور
- نویز صوتی بسیار کمتر در حین کار
- کنترل هوشمندتر شستشو نسبت به وزن لباس و نوع برنامه
- بهبود کیفیت شستشو با کنترل بهتر سرعت دیگ
معایب و نکات قابل توجه
- بردهای اینورتری حساس‌تر هستند و در صورت نوسان برق یا رطوبت سریع‌تر آسیب می‌بینند.
- تعمیر آن‌ها تخصصی‌تر بوده و نیاز به دانش عمیق‌تری از الکترونیک قدرت دارد.
- قطعات تعویضی معمولاً گران‌تر از بردهای معمولی هستند.
نکته آموزشی برای تعمیرکاران
اگر قصد دارید وارد دنیای تعمیر برد ماشین لباسشویی اینورتری شوید، پیشنهاد می‌کنیم:
- روی شناخت درایورهای موتور اینورتر مثل VFD و بردهای IGBT تمرکز کنید
- حتماً کار با اسیلوسکوپ، مولتی‌متر RMS، و ابزار تست ماسفت را یاد بگیرید
- از تست بدون بار موتور BLDC و مدار حفاظتی بردها غافل نشوید
نتیجه‌گیری
برد اینورتری یکی از اجزای پیشرفته و مهم در ماشین لباسشویی‌های مدرن است که کنترل بهینه‌ای روی موتور دارد. این نوع برد با کاهش مصرف انرژی، افزایش عمر مفید موتور و کنترل دقیق‌تر عملکرد دستگاه، تحولی بزرگ در صنعت لباسشویی به وجود آورده است. اما در عین حال، نگهداری و تعمیر آن نیاز به مهارت و دقت بیشتری دارد.
3. اجزای برد لباسشویی را بشناسید
برای موفقیت در آموزش برد ماشین لباسشویی باید با اجزای اصلی برد آشنا باشید. از جمله این اجزا:
1. مدار راه‌انداز میکروسوئیچ درب
2. مدار راه‌انداز پمپ تخلیه
3. مدار راه‌انداز شیرهای برقی
4. مدار راه‌انداز موتور الکتریکی
5. مدار راه‌انداز المنت
6. مدار تحلیل داده‌های سنسورها (فیدبک سنسورها)
7. مدار فیدبک میکروسوئیچ درب
8. مدار تغذیه ماشین لباسشویی
شناخت این قطعات به شما کمک می‌کند تا در مراحل بعدی به‌راحتی وارد حوزه تعمیر برد لباسشویی شوید.
طی جلسات آتی تک به تک مدارات ذکر شده دارای یک یا چند جلسه تخصصی مربوط به خود خواهند بود.
4. برد همیشه نمی‌سوزد!
یکی از تصورات اشتباه این است که خرابی دستگاه مساوی با سوختن برد است. در حالی‌که خیلی از ایرادات برد ناشی از مشکلات نرم‌افزاری، نوسانات برق یا قطعی اتصالات هستند. بررسی دقیق قبل از تعویض، اصل مهمی در عیب یابی برد ماشین لباسشویی است.
5. ابزارهای پایه برای تعمیر برد
برای شروع آموزش و تست برد ماشین لباسشویی به ابزارهای زیر نیاز دارید:
مولتی‌متر دیجیتال
هویه و قلع
تینر و فرچه برای تمیزکاری
لوپ یا ذره‌بین
داشتن ابزار مناسب، فرآیند تعمیر برد لباسشویی را ساده‌تر و دقیق‌تر می‌کند.
6. ارتباط برد با سایر اجزای دستگاه
برد ماشین لباسشویی با قسمت‌هایی مانند موتور، سنسور دما، شیر ورودی و پمپ تخلیه در ارتباط مستقیم است. خرابی یکی از این بخش‌ها میتواند عملکرد برد را مختل کند. به همین دلیل، در آموزش برد ماشین لباسشویی باید به شناخت کل سیستم توجه کرد.
7. تمرین عملی، کلید یادگیری واقعی
خواندن مقالات آموزشی به‌تنهایی کافی نیست. برای تبدیل شدن به یک تعمیرکار حرفه‌ای، باید روی بردهای واقعی تمرین کنید. شناسایی قطعات، بررسی مسیرها و تست عملکرد، بخشی از فرآیند یادگیری برد ماشین لباسشویی است.
نتیجه‌گیری
با دانستن این 7 نکته، قدمی مهم در مسیر آموزش برد ماشین لباسشویی برداشته‌اید. تسلط بر اجزای برد لباسشویی، درک نوع خرابی‌ها و داشتن ابزار مناسب، سه اصل مهم برای ورود به دنیای تعمیر برد لباسشویی هستند. در مقالات بعدی، عمیق‌تر وارد مباحث عیب یابی برد ماشین لباسشویی خواهیم شد.